Brief aan Raad van Bestuur UWV
UWV
De heer M.R.P.M. Camps, voorzitter van de Raad van Bestuur
Postbus 58285
1040 HG AMSTERDAM
Wageningen, 12 september 2023
Betreft: Uitvoering door UWV-SMZ.
Geachte heer Camps,
UWV kampt met steeds groter wordende achterstanden bij de sociaal medische beoordelingen, vooral in de WIA lopen die achterstanden de afgelopen jaren dramatisch op. Dit gaat ten koste van de uitvoering van de sociale zekerheid en de burger die op dit stelsel moet terugvallen.
De minister meldde aan de kamer dat een WIA beoordeling steeds meer tijd in beslag neemt, van 2 uur een aantal jaar geleden tot 5 uur nu. Het klopt inderdaad dat we met steeds meer verzekeringsartsencapaciteit (UWV term voor de optelsom van medische secretaresses, verpleegkundigen, basisartsen, verzekeringsartsen in opleiding en verzekeringsartsen) steeds minder beoordelingen verrichten. We doen met meer mensen steeds minder werk. Hierbij dient opgemerkt dat het aandeel verzekeringsartsen in de totale verzekeringsartsencapaciteit is afgenomen.
Er worden allerlei redenen aangehaald, ook door UWV, voor het oplopen van de achterstanden. De WIA wetgeving is complex, objectiveerbaarheid is lastig bij ziektes zoals chronische vermoeidheid, fibromyalgie en long COVID. Samengevat, het stelsel is te complex geworden. Die redenering schiet tekort, het WIA stelsel is nauwelijks gewijzigd sinds de invoering, nu bijna 20 jaar geleden, op de invoering van de EZWB in 2013 na. Ook het aantal WIA aanvragen en de WIA populatie hebben zich grotendeels conform verwachting ontwikkeld. En complexe ziektebeelden kennen we als verzekeringsartsen al vanuit de WAO. Samengevat zijn wetgeving, jurisprudentie en ziektebeelden niet fundamenteel veranderd en hierin kan geen verklaring gevonden worden voor het feit dat we met steeds meer mensen steeds minder beoordelingen uitvoeren.
Toch is dit het geval. En dat noopt ons ook naar onszelf en de uitvoering te kijken. We zien dat UWV de afgelopen jaren een aantal maatregelen heeft genomen die de problemen zouden gaan oplossen. Enerzijds door het (deels) niet meer uitvoeren van een aantal (her)beoordelingen, zoals de EZWB beoordelingen en professionele herbeoordelingen, en anderzijds door nieuwe processen in te voeren, zoals de herinrichting van de ziektewet, screening van de EZWB, invoeren van taakdelegatie, inrichting van monitorprocessen die vooral gekenmerkt worden door extra overdrachtsmomenten.
Daarnaast gaan kantoren en districten steeds meer hun eigen gang en worden verschillende werkwijzen toegepast, op het ene kantoor wel screening, op het andere niet, op het ene kantoor wel een Eerstejaars Ziektewet-beoordeling, op het andere kantoor niet, op het ene kantoor wel een professionele herbeoordeling, op het andere niet. Dat leidt steeds meer tot ongelijke behandeling van burgers, rechtsongelijkheid dus, en, naar men mag aannemen, onterechte uitkeringen.
Samengevat is onze uitvoering, ondanks alle goede bedoelingen van UWV, door die maatregelen, steeds minder efficiënt geworden en ontstaat er steeds meer ongelijke behandeling van burgers.
De verklaring voor de oplopende achterstanden de laatste jaren zit dus niet in het stelsel, hoewel ook daar naar verbeteringen gekeken kan worden, maar in de uitvoering.
Als we terugkijken moeten we tot de conclusie komen dat UWV niet in staat is die uitvoering voldoende te verbeteren om tot oplossingen te komen, integendeel, het gaat steeds slechter.
NVVG en SZW hebben eerder al aangegeven dat de regie in het proces weer bij de inhoud moet komen. We steunen deze visie. We moeten alleen opnieuw vaststellen dat UWV niet in staat is deze ontwikkeling daadwerkelijk te ondersteunen en te omarmen. Integendeel, UWV blijft kiezen voor steeds complexere inrichting van processen in de hoop daarmee de problemen op te lossen.
Er moet dus naar alternatieven gekeken worden. Concreet zijn wij van mening dat het afsplitsen van de medische beoordelingen van UWV, naar een onafhankelijke medische dienst binnen de overheid noodzakelijk is. Alleen op die manier kan de regie weer bij de inhoud komen en de uitvoering efficiënter worden. En op die manier kan het vak daadwerkelijk aantrekkelijk gemaakt worden voor collega’s. Ook zaken als ICT ondersteuning van de verzekeringsartsen kunnen dan goed geregeld worden, dat heeft geen prioriteit binnen een grote organisatie zoals UWV. Ook de aansturing binnen UWV door een hiërarchische lijn die afrekent op kwantiteit en producten, en niet op inhoud en resultaat geeft een onveilig gevoel bij verzekeringsartsen. Ook bij de SMC vorming is UWV niet bereid om de inhoudsdeskundigen daadwerkelijk de regie te geven.
En dat is net wat we missen, goede ondersteuning op de gebieden waar we niet deskundig in zijn, zoals ICT, en regie over ons eigen werk, waarin we deskundig zijn. Binnen UWV gebeurt net het omgekeerde.
Octas en het ministerie kijken naar het stelsel, het is onze verantwoordelijkheid om naar de uitvoering te kijken.
We zien een gesprek op korte termijn graag tegemoet.
Met vriendelijk groet,
Wim Van Pelt, voorzitter
Nieuwsoverzicht